AI-monitor
In 2024 maakte bijna 23% van alle bedrijven met meer dan 10 werknemers gebruik van één of meer AI-technologieën. Dat is een flinke stap vooruit ten opzichte van 2023. Toen bleef dat percentage steken bij 13,8%. De stappen voorwaarts zijn te danken aan het beschikbaar komen van standaard software. Het is niet helemaal verrassend dat de grote bedrijven vooroplopen in acceptatie van AI. Bijna 60% van alle grote bedrijven maakt gebruik van AI. De populairste technologieën zijn vooralsnog tekst mining en natural language.
Hoe doet de Bouw het in dit opzicht? Niet zo goed, als we de AI-monitor 2024 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) mogen geloven. Als we naar het gebruik van AI per sector kijken dan zien we dat sectoren als ICT, zakelijke dienstverlening en reclame koplopers zijn, terwijl de bouw- en installatiesector een duidelijke achterblijver is. De sector worstelt, niet exclusief, met obstakels zoals het op orde brengen van data, het vinden van schaalbare toepassingen en het aantrekken van deskundige medewerkers.
Bibliotheek
Dat wil weer niet zeggen dat er helemaal niets gebeurt. De sector zit bepaald niet op haar handen. Er dienen zich kleine bedrijven aan die de sector op maat gemaakte AI-diensten aanbieden. Eén zo’n innovatief bedrijfje heeft een AI-platform ontwikkeld, waarin alle landelijke, regionale en lokale wetten en regels zijn opgenomen. Het is een reusachtige bibliotheek met daarin het Bouwbesluit, omgevingsplan, parkeernormen, welstandsnota’s en wat dies meer zij.
De tool werkt als een AI assistent. Een architect, ontwikkelaar of aannemer moet weten wat de minimale hoogte van een plafond is, de grootte van een toilet, de normen voor geluidsisolatie of de vereiste draagkracht van een dak. Hij/zij stelt de vraag aan de AI-assistent en binnen een handomdraai ligt het antwoord op tafel, inclusief het brondocument. Dat scheelt zeeën van tijd.
Nieuwbouwprojecten
Een tweede innovatie helpt betrokkenen bij een nieuwbouwproject om betere keuzes te maken. Ontwikkelaars, architecten, gemeenten en andere stakeholders kunnen locaties zoeken die bij hun eisen en wensen passen. Ook kunnen ze scenario’s doorrekenen om de beste balans te vinden tussen marktvraag, risico, duurzaamheid, rendement en leefbaarheid. In het rekenmodel zie je snel wat het gevolg is voor bijvoorbeeld het rendement als je een paar woningen bijbouwt of vervangt door huizen voor een andere doelgroep. Dat helpt partijen om sneller tot elkaar te komen.
Algemeen
Meer in het algemeen valt de conclusie te trekken dat AI op het juiste moment komt, ook of misschien wel juist voor de bouwsector. De kosten stijgen en dat vraagt on meer efficiëntie op nagenoeg alle vlakken. AI is daarbij onmisbaar. Het neemt tijdrovend werk uit handen, optimaliseert processen, vermindert faalkosten en kan ook nog eens helpen bij het opstellen van emissierapportages. Bedrijven die nu durven investeren, kunnen de concurrentie op grote achterstand zetten.
Dat wil weer niet zeggen dat er blind geacteerd moet worden. AI bevindt zich nog steeds in de beginfase. Dat eist nog steeds menselijke controle. Zo niet dan kunnen er grote ongelukken gebeuren. Ook dataveiligheid vraagt om extra aandacht. Een bedrijf dat vandaag onbeschermd kennis uploadt, kan die morgen bij de concurrentie zien neerdalen. Goed nieuws is weer wel, dat vooral jongeren in een AI-omgeving willen werken. Door AI te omarmen ben je als bouwbedrijf aantrekkelijker!
Ontwikkelingen
De Bouwnijverheid is een slow starter als het gaat om AI. Dat kan echter ook voordelen bieden. Men kan profiteren van ervaringen in andere sectoren.
Zo zijn er in de detailsector stappen gezet om de supply chain betrouwbaarder en voorspelbaarder te maken. Dat heeft geresulteerd in lagere kosten en logistieke problemen.
In de Bouwsector wint modulair en prefab bouwen. Dat gebeurt in de regel niet meer op de bouwplaats maar in de fabriek. Dat stelt hogere eisen aan de supply chain. AI-ervaringen uit de detailsector kunnen hier een rol van betekenis gaan spelen.
Een ander voorbeeld biedt de farmaceutische industrie. Daar wordt AI met succes ingezet om R&D kosten te drukken. AI verhoogt de voorspelbaarheid van onderzoeksuitkomsten. Deze AI-toepassingen kunnen ook ingezet worden in de Bouw om bijvoorbeeld de projectrisico’s beter in beeld te brengen of om de stabiliteit en duurzaamheid van technische oplossingen beter te voorspellen. Dat verlaagt de kosten, vermindert de risico’s en vergemakkelijkt de besluitvorming! Kortom meeliften op andermans inspanningen kan weleens heel voordelig uitpakken. Dan kan het alsnog een echt gelukkig huwelijk worden.
Bronnen:
Bouw en Installatie-Hub, Installatie en Bouw missen kansen op gebied van AI, Maart 2025.
McKinsey&Company, Artificial intelligence: Construction technology’s next frontier, April 2018.
PWC NL, Gebruik AI biedt grote kansen voor bouwbedrijven, Oktober 2024.
Rabobank, Bouwen met data: AI verovert de vastgoedwereld, Maart 2025.
